درمان تنگی مجرای ادرار در کودکان و نوزادان

مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن تخلیه می کند.

در پسران، مجرای ادرار از قسمت پایین مثانه شروع می شود و از طریق آلت تناسلی ادامه می یابد.

تنگی مجرای ادرار باریک شدن مجرای ادرار است. این باریک شدن، تخلیه ادرار را دشوار می کند.

تنگی ممکن است مادرزادی باشد (در بدو تولد وجود داشته باشد) یا در نتیجه التهاب، آسیب، بیماری یا جراحی قبلی باشد.

علائم و نشانه های تنگی مجاری ادرار

• فشار دادن یا زور زدن همراه با ادرار
• جریان ادرار ضعیف، طولانی، نازک یا آهسته
• ادرار دردناک
• عفونت دستگاه ادراری (UTI)
• هماچوری (خون در ادرار)

آزمایش و تشخیص تنگی مجاری ادرار

Uroflow: کودک شما در یک توالت مخصوص به نام صندلی uroflow تخلیه می شود که میزان جریان ادرار و زمان لازم برای تخلیه مثانه را اندازه گیری می کند.

پس از آن، ادرار باقی مانده در مثانه را با یک سونوگرافی مخصوص به نام اسکن مثانه بررسی می کنیم.

در کودکان مبتلا به تنگی مجرای ادرار، سرعت جریان ادرار کاهش می یابد و معمولا تخلیه مثانه زمان بیشتری می برد.

سونوگرافی مثانه کلیه (RBUS): در این روش از امواج صوتی برای مشخص کردن کلیه ها و مثانه استفاده می شود.

این ما را قادر می سازد تا ببینیم که آیا هیدرونفروز یا اتساع کلیه ها و مجاری ادراری وجود دارد یا خیر.

اورتروگرام رتروگراد (RUG): یک کاتتر (لوله) در انتهای مجرای ادراری کودک شما (در نوک آلت تناسلی) قرار می گیرد.

سپس از این لوله برای پر کردن آهسته مجرای ادرار با محلول مات استفاده می شود.

در حالی که محلول در حال پر کردن مثانه است، از دستگاه مخصوص اشعه ایکس (فلوروسکوپی) برای عکسبرداری استفاده می شود.

رادیولوژیست نگاه می کند تا ببیند آیا تنگی در مجرای ادرار وجود دارد یا خیر.

این به ما محل باریک شدن، درجه باریک شدن و در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری دیگر را در اختیار ما قرار می دهد.

درمان تنگی مجاری ادرار

درمان تنگی مجرای ادرار بستگی به محل و طول تنگی دارد.

سیستوسکوپی: در طول جراحی، اورولوژیست ابزاری را به مجرای ادرار وارد می‌کند که سیستوسکوپ نامیده می‌شود.

سیستوسکوپ وسیله ای کوچک است که در انتهای آن یک نور و یک لنز دوربین قرار دارد. این تجسم مستقیم مجرای ادرار و تنگی احتمالی را فراهم می کند.

اورتروتومی آندوسکوپی: در حالی که تحت بیهوشی عمومی است، سیستوسکوپ از طریق آلت تناسلی به مجرای ادرار وارد می شود.

تنگی را می توان با یک تیغه در انتهای ابزار از طول برید تا مجرای ادرار گشاد شود و ادرار دفع شود.

همچنین می توان از این ابزار برای کشش ناحیه باریک مجرای ادرار استفاده کرد.

یک لوله کوچک به نام کاتتر با بهبودی ناحیه در جای خود باقی می ماند.

اورتروپلاستی: اورتروپلاستی باز پیچیده تر است و ممکن است برای تنگی های طولانی تر لازم باشد. این روش شامل یک برش بین کیسه بیضه و راست روده است.

ناحیه باریک مجرای ادرار برداشته می شود و مجرای ادرار باقی مانده مجدداً متصل می شود (آناستاموز).

هنگامی که تنگی بیش از حد طولانی است، ممکن است نیاز باشد از پیوند بافتی، معمولاً از داخل دهان (باکال) برای افزایش طول مجرای ادرار استفاده شود.

با توجه به پیچیدگی این عمل، مواقعی وجود دارد که جراح ممکن است توصیه کند که اورتروپلاستی با رویکرد مرحله‌ای انجام شود، به این معنی که بیش از یک عمل جراحی لازم است.

انواع تنگی مجرای ادرار

تنگی های مجرای ادرار در درجه اول بر اساس محل و تنگی آن در بیماران مرد و زن طبقه بندی می شوند.

با توجه به مکان:

تنگی مجرای ادرار در مردان بر اساس مجرای ادرار قدامی و خلفی تشخیص داده می شود.

مجرای ادرار قدامی

مجرای ادرار قدامی از گوشت تا دیافراگم ادراری تناسلی امتداد دارد.

Corpus spongiosum مجرای ادرار قدامی را در تمام طول آن احاطه کرده و به نوبه خود در مکان های مختلف مانند:

• تنگی های گوشتی
• تنگی آلت تناسلی
• تنگی های بولبار
• تنگی های پنوبولبار

تنگی مجرای ادراری: تنگی‌های Meatal در مجرای خروجی مجرای ادراری قرار دارند و ممکن است به سمت حفره ناویکولاریس گلانس کشیده شوند.

تنگی مجرای ادرار آلت تناسلی: اینها در ناحیه ای بین فوسا ناویکولاریس و مجرای ادرار پیازی مشاهده می شوند.

شیار Balanopreputial نقطه منشا مجرای ادرار آلت تناسلی از خارج است و تا محل اتصال penosctoal گسترش می یابد.

Carpora vernosa شیار شکمی است که دارای بخش مجرای ادراری آلت تناسلی کامل است که توسط یک لایه نازک از Corpus spongiosum احاطه شده است.

تنگی مجرای ادرار پیازی: عضله پیاز اسفنجی محل اتصال پنوسکروتوم را احاطه کرده است.

این محل اتصال نقطه شروع ماهیچه پیاز اسفنجی است و در مجرای ادراری غشایی در سطح دیافراگم ادراری تناسلی به صورت پروگزیمال ختم می شود.

مجرای ادرار پیازی را می توان به دو قسمت پروگزیمال و دیستال افتراق داد.

اگر قطعه در فاصله 5 سانتی متری غشای مجرای ادرار باشد، مجرای ادرار پروگزیمال پیازی نامیده می شود.

بخش مجاور که تا محل اتصال پنوسکروتوم امتداد دارد مجرای ادراری پیازی دیستال است.

تنگی مجرای ادراری پنوبولبار: این تنگی ها بین مجرای ادرار آلت تناسلی و بخش پیازی قرار دارند و دارای بخش های مجرای ادراری طولانی هستند.

مجرای ادرار خلفی:

طول آن تقریباً 5 سانتی متر است و دارای سه بخش مختلف است.

بخشی از مجرای ادرار که از دیافراگم ادراری تناسلی بین ورومونتانوم دیستال و پیاز پروگزیمال عبور می کند، مجرای ادرار غشایی شناخته می شود.

مجرای ادرار پروستات که از مجرای ادرار غشایی پروگزیمال منشا گرفته و تا گردن مثانه امتداد می یابد، از غده پروستات عبور می کند.

اسفنکتر داخلی ادرار که مثانه را به مجرای ادرار پروستات متصل می کند، گردن مثانه را احاطه می کند.

پروستات درجا با تنگی (یا انقباض) گردن مثانه (یعنی به دنبال TURP یا پروستاتکتومی های ساده) به وجود می آید.

اگر باریک شدن یا محو شدن در این سطح اتفاق بیفتد، اما به دنبال یک RP، نام مناسب VUAS است.

در زنان، مجرای ادرار به طور تصادفی به بخش بالایی، میانی و تحتانی تقسیم می شود و طول آن حدود 4 سانتی متر است.

پیشگیری از تنگی مجرای ادرار

اگرچه نمی توان از هر علتی پیشگیری کرد، اما فعالیت هایی وجود دارد که می توان برای کاهش خطر انجام داد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

اجتناب از صدمات به مجرای ادرار و ناحیه لگن: در صورت آسیب ناشناخته مجرای ادرار یا لگن، مشکلاتی ایجاد می‌شود و مجرای ادرار ممکن است به دلیل کاتتریزاسیون کور آسیب بیشتری ببیند.

نرخ تنگی مکرر در آن موارد افزایش می یابد و بازسازی آینده ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

احتیاط در هنگام خود سوندگذاری: خطر ایجاد التهاب در مجرای ادرار و در نهایت منجر به تشکیل بافت اسکار به دلیل خود سوندگذاری نامناسب وجود دارد.

از این رو استفاده از ژله روان کننده و استفاده از کوتاه ترین کاتتر ممکن است به جلوگیری از تنگی مجرای ادرار کمک کند.

اجتناب از بیماری های مقاربتی: عفونت های مقاربتی، مانند سوزاک و غیره، می توانند مجرای ادرار را ملتهب و عفونی کنند و در نهایت منجر به تنگی و زخم شوند.

بهترین جراح تنگی مجرای ادرار، متخصصی است که در زمینه درمان بیماری های تناسلی یا دستگاه ادرای کودکان و نوزادان تجربه کافی را کسب کرده و نمونه جراحی های تنگی نوک ادرار موفقیت آمیز را در کارنامه حرفه ای خود ثبت کرده باشد.

دکتر بهار اشجعی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دارای بورد تخصصی در جراحی  کودکان و نوزادان است که به پشتوانه سال ها تجربه و جراحی های موفقیت آمیز تنگی مجاری ادرار(مجاری بولبار)، به عنوان یکی از بهترین جراحان درمان تنگی مجرای ادرار در ایران شناخته می شود.

راه های ارتباط با ما

مطب: تهران ـ انتهای بلوار کشاورز، رو به روی درب شرقی بیمارستان امام خمینی، ساختمان شیشه ای سبز، پلاک ۳۷۰ ساختمان ۴۱۶ طبقه ۳ واحد ۱۹

تلفن:

۰۲۱-۴۴۸۰۶۶۶۸ 

۰۲۱-۴۴۸۴۱۸۶۲

بیمارستان کودکان تهران: تقاطع خیابان طالقانی و ولیعصر، روبروی جهاد کشاورزی، پلاک ۴۵۴

بیمارستان لاله شهرک غرب: تهران ، شهرک غرب ، فاز ۵ ، خیابان سیمای ایران ، نبش فلامک جنوبی

منبع: https://dr-ashjaei.com/